Acute torticollis, draaihals, scheefhals, acute torticollis, wry neck, twisted neck

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Acute torticolles, ook wel bekend als draaihals of scheefhals, veroorzaakt een scheve hoofdhouding door verkramping van de nekspieren, meestal door zwelling van de tussenwervelschijf in de nek.
• Ontstaanswijze: Mogelijke oorzaken zijn weefselzwelling, ongelukken, verkeerde bewegingen, langdurige slechte (slaap)houding, overbelasting, en ontstekingen.
• Symptomen: Scheve en gedraaide hoofdhouding, zeurende en stekende nekpijn, moeite met het behouden van een neutrale hoofdhouding, hoofdpijn en uitstralende pijn naar schouders of bovenrug.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld op basis van symptomen, zoals een scheefstand van het hoofd naar de niet-pijnlijke kant. Beeldvorming kan bij twijfel of verergering worden overwogen.
• (Zelf)behandeling en herstel: Afwachtend beleid met pijnmedicatie, tijdelijk gebruik van een halskraag in de eerste weken, nekondersteuning, fysiotherapie, oefeningen, tractiebehandeling, aandacht voor gezonde leefstijl en ergonomische aanpassingen.

Beschrijving van de aandoening

Acute torticolles, ook bekend als draaihals of scheefhals, wordt gekenmerkt door een scheve hoofdhouding door verkramping van de nekspieren. Deze aandoening ontstaat vermoedelijk door een zwelling bij de tussenwervelschijf in de nek, vooral tussen de 3e en 6e halswervel. De pijn door deze zwelling zorgt ervoor dat de nekspieren zich aanspannen, wat resulteert in een scheefstand van het hoofd om de pijn te verminderen (een zogenaamde antalgische houding). Hoewel acute torticolles het meest voorkomt bij kinderen van 5 tot 14 jaar en jongvolwassenen tot 26 jaar, kan het ook op latere leeftijd voorkomen, zij het minder vaak vanwege degeneratie van de tussenwervelschijven.

Ontstaanswijze

• Weefselzwelling: Een zwelling van een tussenwervelschijf die kan vastklemmen tussen de nekwervels bij bepaalde bewegingen of houdingen.
• Ongeluk of val: Trauma door een ongeval of valpartij.
• Verkeerde beweging: Een abrupte of onjuiste beweging van het hoofd of de nek.
• Slaaphouding: In een verkeerde positie slapen, zoals met een gebogen nek of op de buik met het hoofd sterk gedraaid.
• Slechte houding: Langdurig in een verkeerde positie, zoals met het hoofd gedraaid.
• Overbelasting: Langdurige of herhaalde belasting van de nekspieren.
• Ontstekingen: Ontstekingen in de nek, veroorzaakt door infecties of andere gezondheidsaandoeningen, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling.
• Pijnlijke 'knak': Soms treedt een pijnlijk 'knak'-geluid op bij het begin van de klachten.

Symptomen

• Scheve en gedraaide hoofdhouding: Het hoofd staat scheef en is licht gedraaid door stijve, verkrampte nekspieren, meestal naar de minder pijnlijke kant.
• Zeurende en stekende pijn: Pijn in de nek, meestal aan één zijde, die zowel zeurend als stekend kan zijn.
• Moeite met neutrale houding: Het hoofd kan vaak niet in een rechte, neutrale positie gebracht worden, met beperkingen in het draaien of kantelen van het hoofd.
• Hoofdpijn: Pijn die uitstraalt naar het hoofd, vaak als gevolg van de spanning in de nek.
• Uitstralende pijn: Pijn die uitstraalt naar de schouders of bovenrug.

​Diagnose

De diagnose van de aandoening wordt meestal gesteld op basis van klachten en symptomen, waarbij een kenmerkende scheefstand van het hoofd naar de niet-pijnlijke kant vaak voorkomt. Normaal gesproken treden er geen neurologische klachten op naast de genoemde symptomen. Als er toch twijfels zijn of als de klachten verergeren, kan beeldvormende diagnostiek, zoals een MRI of röntgenfoto, worden overwogen om eventueel onderliggend letsel uit te sluiten.

(Zelf)behandeling en herstel

• Afwachtend beleid: Gewoonlijk wordt een periode van twee tot drie weken aangehouden waarin verwacht wordt dat de klachten afnemen. Bij onveranderde of verergerde symptomen is een consult bij de huisarts of fysiotherapeut aan te raden.
• Pijnbestrijding: Raadpleeg je huisarts voor pijnmedicatie, vooral tijdens de acute fase. Overweeg zelf voltaren gel, sportgel of warmtepleisters voor verlichting. Blijf matig actief door korte wandelingen te maken en vermijd langdurig zitten en zware belasting.
• Halskraag: Het tijdelijk dragen van een nekbrace/halskraag kan effectief zijn in de eerste weken, maar het is belangrijk om dit gebruik geleidelijk af te bouwen.
• Nekondersteuning: Gebruik een nekkussen bij langdurig zitten, zoals tijdens lange vluchten, voor extra steun en comfort en om verergering van klachten te voorkomen.
• Tractiebehandeling: Manuele tractie kan helpen de ruimte tussen de wervels te vergroten voor verlichting. Dit kan gedaan worden door een fysio- of manueel therapeut. Als je dit zelfstandig wil proberen gebruik dan dit tractieapparaat voor de nek.
• Oefeningen en spierontspannende technieken: In de eerste weken zijn oefeningen gericht op nek- en schoudermobiliteit en ontspanning nuttig om spierspanning te verminderen. Naarmate de pijn afneemt, kan worden overgegaan op oefeningen voor het versterken van stabiliteit en kracht in de nek- en schoudergordelspieren. Start met ons trainingschema op maat of vind een geschikte specialist met onze BehandelaarWijzer. 
• Acupunctuur: Sommige mensen vinden verlichting van nekpijn door acupunctuur, waarbij dunne naalden op specifieke punten in het lichaam worden geplaatst.
• Zelfmassage: Als je eerst zelf spierspanning wilt verminderen, overweeg dan het gebruik van een nek-massageapparaat. Hoewel dit de klachten meestal niet volledig wegneemt, kan het wel helpen om pijn te verlichten.
• Gezonde Leefstijl: Verbeter je leefstijl door gezond te eten, voldoende te bewegen, een goed slaappatroon te onderhouden en een gezond gewicht na te streven. Dit bevordert niet alleen het herstel maar ook de algehele gezondheid. Meer hierover lees je [hier] of bekijk de beschikbare e-learning.