Subacromiaal pijnsyndroom van de schouder (SAPS), impingement syndroom, extern impingement, inklemming van een pees in de schouder, subacromial pain syndrome of the shoulder (SAPS), impingement syndrome, external impingement, pinching of a tendon in the shoulder

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Subacromiaal pijnsyndroom (SAPS) is een schouderaandoening waarbij schouderweefsel, zoals pezen en slijmbeurzen, bekneld raakt. Dit veroorzaakt pijn, vooral bij het heffen van de arm of bewegingen boven schouderhoogte.
• Ontstaanswijze: De aandoening ontstaat vaak door overbelasting, trauma, of een slechte houding, en komt veel voor bij mensen van middelbare leeftijd.
• Symptomen: Typische symptomen zijn pijn en stijfheid in de schouder, krachtsverlies, crepitaties (krakende geluiden), en soms pijn die uitstraalt naar de arm of nek.
• Diagnose: Diagnose wordt gesteld door een combinatie van klinische beoordeling en beeldvormend onderzoek, zoals echografie of MRI.
• (Zelf)behandeling en herstel: Behandelingen omvatten fysiotherapie, pijnmanagement, en specifieke oefeningen. Bij ernstige gevallen kan chirurgische ingreep nodig zijn.

Beschrijving van de aandoening

Het subacromiaal pijnsyndroom van de schouder (SAPS) is een aandoening waarbij pijn in de schouder ontstaat doordat weefsel in de schouder bekneld raakt. Dit kan door bot, spier, pees, slijmbeurs, of gewrichtskapsel zijn. De klachten worden vaak erger bij het bewegen van de arm boven schouderhoogte of bij het zijwaarts heffen van de arm. Het acromion, een deel van het schouderblad aan de zijkant, speelt hierbij een rol. Onder het acromion bevinden zich de kop en kom van het schoudergewricht, en de ruimte daartussen noemen we de subacromiale ruimte. Problemen in deze ruimte zijn in 80% van de gevallen de oorzaak van SAPS. Vaak zijn deze klachten langdurig en keren ze terug. Na een half jaar heeft de helft van de patiënten nog steeds klachten, en na een jaar heeft een derde nog pijn en/of beperkingen. Deze klachten zijn meestal gerelateerd aan belasting tijdens werk en dagelijkse activiteiten, en komen vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd.

Uitleg afbeelding: Rotator cuff impingement = inklemming van een pees of spier van één van de rotatorcuff spieren, bursa = slijmbeurs, humerus = opperarmbeen, acromion = schoudertop (onderdeel van het schouderblad).

Indeling van schouderklachten

Op deze website hanteren we een eenvoudige en heldere indeling van het Subacromiaal Pijnsyndroom (SAPS), conform de gebruikelijke aanpak van Nederlandse huisartsen. Complexe termen zoals outlet- en non-outlet impingementsyndromen laten we achterwege voor betere begrijpelijkheid.

Typen van schouderklachten

1. Met bewegingsbeperking: Klachten die optreden bij het naar buiten draaien (exorotatie) en/of zijwaarts heffen (abductie) van de arm.
2. Zonder bewegingsbeperking met pijnlijk traject: Klachten bij het heffen van de arm zijn pijnlijk, maar gaan niet gepaard met bewegingsbeperking.
3. Zonder bewegingsbeperking of pijn in abductietraject: Overige schouderklachten zonder passieve bewegingsbeperking of pijn bij het heffen van de arm.

Impingement typen

• Primair impingement: Treedt op door verkleining van de ruimte onder het schouderdak door weefselveranderingen boven de bovenarm.
• Secundair impingement: Ontstaat door problemen in de weefsels lager dan de bovenarm, vaak door spierdisfuncties of houdingsproblemen.
• Internal impingement: Veelal gezien bij bovenhandse sporten, waarbij inklemming plaatsvindt tussen de schouderkop en -kom.

Ontstaanswijze

• Overbelasting: Acute of langdurige overbelasting kan leiden tot weefselbeschadiging en aseptische ontsteking (zonder bacteriën), resulterend in zwelling en pijn.
• Trauma: De klachten kunnen voortkomen uit een trauma.
• Peesruptuur: Specifieke bewegingen die pijn veroorzaken, soms met een knappend geluid en functieverlies, wijzen mogelijk op een peesruptuur.
• Verkeerde houding: Onjuiste (werk)houdingen kunnen schouderklachten veroorzaken.
• Subacromiale aandoeningen: Afwijkingen zoals impingementsyndroom, bursitis, tendinose, tendinitis, of rotatorcuff rupturen.
• Glenohumerale aandoeningen: Problemen zoals frozen shoulder, traumatische artritis, of artrose van het schoudergewricht.
• Instabiliteit: Glenohumerale instabiliteit kan leiden tot diverse schouderklachten.
• Acromioclaviculaire aandoeningen: Afwijkingen in het acromioclaviculaire of sternoclaviculaire gewricht.
• Cervicale functiestoornissen: Problemen in de cervicale wervelkolom en cervicothoracale overgang.
• Peesdegeneratie en genetische factoren: Degeneratie van pezen kan leiden tot scheuren, waarbij genetische factoren en scapulaire dyskinesie een rol kunnen spelen.
• Leeftijdsgebonden veranderingen: Veroudering kan leiden tot natuurlijke slijtage en verminderde flexibiliteit in de schouder.
• Sportgerelateerde blessures: Bepaalde sporten verhogen het risico op schouderblessures door repetitieve bewegingen of directe impact.

Symptomen

• Pijn buitenzijde schouder: Een symptoom dat vaak voorkomt bij schouderklachten.
• Uitstraling van pijn: Pijn die uitstraalt naar de bovenarm en soms tot in de hand, wat kan wijzen op meerdere klachtenbeelden zoals een nekhernia.
• Verergering bij beweging: Pijn verergert bij beweging, zoals bij het heffen van de arm en andere bewegingen.
• Gevoel van instabiliteit: soms met pijn in het acromioclaviculaire of sternoclaviculaire gewricht.
• Nachtelijke pijn: Moeilijkheden met slapen, vooral bij het liggen op de aangedane zijde.
• Beperkingen: Beperkingen in het dagelijks leven en mogelijke invloed op activiteiten.
• Nekklachten: Vaak geassocieerd met nekpijn.
• Stijfheid: Kan voorkomen, vooral 's ochtends of na een periode van inactiviteit.
• Krachtsverlies: Merkbaar bij het optillen of dragen van voorwerpen.
• Klikkende of knappende geluiden: Deze kunnen optreden bij bepaalde bewegingen van de schouder.
• Zwelling en roodheid: Deze kunnen voorkomen, vooral bij ontstekingsprocessen.
• Bewegingsbeperking: Bewegingsbeperking kan alledaagse activiteiten bemoeilijken.

Diagnose

De diagnose van schouderklachten wordt meestal gesteld op basis van klachten en symptomen. Je huisarts of fysiotherapeut kan met verschillende testen met hoge betrouwbaarheid bepalen om welk type schouderklachten het gaat. Soms, bij onduidelijkheid, kan beeldvormende diagnostiek nodig zijn. Dit kan een echografie zijn om een pees- of slijmbeursontsteking te onderzoeken, of een röntgenfoto of MRI-scan om de botstructuren te bekijken, vooral als er vermoedens zijn van een structurele afwijking. Aangezien de symptomen van dit klachtenbeeld kunnen overlappen met die van een slijmbeursontsteking van de schouder, bieden we een zelftest aan om te bepalen of er sprake is van een slijmbeursontsteking.

Doe hier de zelftest 'slijmbeursontsteking schouder'

Meest voorkomende schouderaandoeningen per leeftijd

• Tot 35 jaar:
  • Traumatische beschadigingen van rotatorcuff spieren
  • Luxaties of subluxaties van de schouder
  • Problemen met het acromioclaviculaire gewricht (gewricht tussen schouderblad en sleutelbeen).
• 35 tot 75 jaar:
  • Niet-traumatische beschadigingen van de rotatorcuff.
  • Aseptische ontstekingen (zonder bacteriën) van subacromiale structuren (structuren onder het schouderdak).
• 40 tot 65 jaar:
  • Frozen shoulder.
• 60 jaar en ouder:
  • Schouder artrose.

(Zelf)behandeling en herstel

• Geduldig herstelproces: Het herstelproces van SAPS vergt tijd en geduld. Het is belangrijk om te beseffen dat herstel niet snel gaat. Ongeveer 30% van de patiënten ervaart herstel binnen zes weken, 50% binnen zes maanden, en 60% binnen een jaar. Dit toont aan dat de hersteltijd kan variëren. Het herstelproces is afhankelijk van de specifieke kenmerken van de aandoening en de leeftijd van de patiënt.
• Pijnmanagement: Als de pijn intens is, overweeg dan het gebruik van pijnstillers. Raadpleeg je huisarts voor geschikte pijnmedicatie. Dit kan helpen om de meest intense fasen van de pijn te beheersen.
• Ontstekingsremmende behandeling: Bij een ontsteking van de pees kan een injectie met ontstekingsremmers door een professional worden overwogen. Dit moet echter zorgvuldig worden besproken met je arts, gezien de mogelijke bijwerkingen en de effectiviteit voor jouw specifieke situatie.
• Aanpassing activiteiten: Tijdens de acute fase van SAPS is het belangrijk om activiteiten die pijn verergeren te vermijden om verdere irritatie aan de pees te voorkomen. Het nemen van regelmatige pauzes tijdens schouderbelastende activiteiten helpt overbelasting te voorkomen. Start met bewegingsoefeningen binnen je pijngrens, zoals slinger- en zwaaioefeningen, en maak gebruik van een schouder katrol voor onbelast oefenen, wat bevorderlijk is voor het herstelproces.
• Gebruik van ondersteunende tape: Tijdens de acute fase van SAPS kan het gebruik van speciale ondersteunende tape effectief zijn in het verminderen van pijn en het ondersteunen van de beweging van de schouder. We raden aan om een fysiotherapeut te raadplegen voor professioneel advies over het aanbrengen van de tape. Als alternatief kun je onze zelftapemethode uitproberen; de instructies hiervoor vind je onderaan deze pagina. Deze aanpak kan een waardevolle toevoeging zijn aan je herstelproces.
• Fysiotherapie en oefeningen: Om schouderklachten effectief aan te pakken, is het belangrijk om een fysiotherapeut te raadplegen voor een persoonlijk behandelplan. Dit plan kan advies over het omgaan met klachten bevatten, evenals tapingtechnieken, oefeningen ter verbetering van de mobiliteit van de schouder en omliggende gewrichten, spieren, en gewrichtsbanden. Het versterken van de stabiliteit van de schouderbladstabilisatoren, de rotator cuff spieren, en het verbeteren van de algehele lichaamsbelastbaarheid zijn ook cruciale onderdelen. Voor het vinden van een gespecialiseerde zorgverlener kun je gebruikmaken van onze BehandelaarWijzer, of begin zelfstandig met ons specifiek oefenprogramma subacromiaal pijnsyndroom, gevolgd door een op maat gemaakte trainingsschema.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor effectieve thuisworkouts bevelen we aan:
  • Crosstrainer
  • Roeiapparaat
  • Oefenmat
  • Oefenbal 
  • Weerstandsbanden
  • Halterbank
  • Verstelbare dumbbellset
• Overweging van operatie bij SAPS: In gevallen van SAPS waar niet-chirurgische behandelingen zoals fysiotherapie en medicatie onvoldoende resultaat bieden, kan een operatie overwogen worden. Deze kan bestaan uit het verwijderen van ontstoken weefsel of het herstellen van gescheurde pezen. Soms wordt er gekozen voor het vergroten van de ruimte onder het schouderdak, hoewel deze ingreep niet altijd garant staat voor verbetering. Het is essentieel om deze opties zorgvuldig te overwegen en te bespreken met een specialist, om een goed geïnformeerde keuze te maken die past bij jouw specifieke situatie.
• Gezonde leefstijl: Voor een effectief herstel van SAPS is het belangrijk om een gezonde leefstijl aan te nemen. Dit omvat een ontstekingsremmend dieet met veel groenten, fruit, volle granen en gezonde vetten, terwijl geraffineerde suikers en verzadigde vetten worden beperkt. Combineer dit met regelmatige beweging, goede rust, regelmatige ontspanning en het handhaven van een gezond slaappatroon. Meer informatie hierover vind je [hier] of in onze e-learning.