Tarsale coalitie, vergroeiing van de voetwortelbeentjes, talocalcaneale coalitie, tarsal coalition, subtalar coalition, calcaneonavicular coalition

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Tarsale coalitie is een aandoening waarbij twee voetwortelbeentjes vergroeien, wat leidt tot stijfheid en overbelasting van de voet. Het komt voor bij 1-2% van de bevolking.
• Ontstaanswijze: De aandoening kan aangeboren zijn of ontstaan door letsels, infecties, of reumatoïde artritis. Overbelasting door activiteiten kan de klachten verergeren.
• Symptomen: Pijn in de middenvoet, vooral bij activiteit, stijfheid, en een niet te corrigeren afgeplatte voetboog. Rust biedt verlichting, maar stijfheid blijft vaak aanwezig.
• Diagnose: De diagnose wordt gesteld met beeldvormende onderzoeken zoals MRI of CT-scan, vaak bij oncorrigeerbare platvoet of herhaalde enkelverstuikingen.
• (Zelf)behandeling en herstel: Begin met rust, ijs, fysiotherapie en goede schoenen. Bij ernstige klachten kan een operatie nodig zijn, met een herstelperiode van 6-8 weken.

Beschrijving klachten

Bij een tarsale coalitie groeien twee voetwortelbeentjes (gedeeltelijk) aan elkaar. Normaal gesproken bestaat de voetwortel uit zeven afzonderlijke botjes. Soms ontstaat er een vergroeiing van bot, kraakbeen of bindweefsel. Als het om een botverbinding gaat, resulteert dit in stijfheid, wat vaak meer problemen veroorzaakt. De stijfheid kan ook leiden tot overbelasting van andere structuren in de voet of enkel, wat op zijn beurt weer tot problemen kan leiden. Deze klachten kunnen aangeboren zijn of in de loop der jaren ontstaan. Als ze aangeboren zijn, treden de klachten meestal op in de puberteit. Wanneer de aandoening op latere leeftijd optreedt, is dit meestal het gevolg van onderliggende klachten of aandoeningen. In sommige gevallen kan tarsale coalitie ook asymptomatisch zijn, zonder enige klachten. Deze aandoening komt voor bij ongeveer 1 tot 2% van de bevolking.

Coalitie

De vergroeiing van twee botstukjes komt het meest voor tussen de talus (sprongbeen) en calcaneus (hielbeen), wat voorkomt in 48% van de gevallen, en tussen calcaneus en naviculaire (bootvormig voetwortelbeen), wat voorkomt in 44% van de gevallen. Natuurlijk kan dit ook tussen andere botstukjes voorkomen (8%), maar deze komen minder vaak voor.

Toelichting afbeelding: Talus = sprongbeen, calcaneus = hielbeen.

Ontstaanswijze

• Aangeboren oorzaak: Deze vorm komt voor in 50% van de gevallen, vaak in beide voeten, en is meestal voltooid tegen het einde van de pubertijd.
• Gewrichtsaandoening: Letsels, infectie, reumatoïde artritis.
• Overbelasting: Zoals sporten, lopen of hardlopen kan de klachten verergeren.

Symptomen

• Pijnlokatie:  Pijn in het middenvoetgebied, die toeneemt tijdens of na fysieke activiteit.
• Klachten verminderen in rust: Rust kan verlichting bieden voor de symptomen.
• Stijfheid: De middenvoet voelt stijf en beweging kan beperkt zijn.
• Afgeplatte voetboog: De voetboog lijkt afgeplat en kan niet worden gecorrigeerd, wat een bijkomend symptoom kan zijn door vergroeiing.

Diagnose

Tarsale coalitie kan soms lastig te diagnosticeren zijn, aangezien de symptomen variabel zijn en het niet altijd eenvoudig is om de aandoening te testen. In de praktijk wordt het vaak opgemerkt bij mensen met een oncorrigeerbare platvoet of na herhaalde enkelverstuikingen met moeizame genezing zonder duidelijke oorzaak. Beeldvormende onderzoeken, zoals een MRI-scan, CT-scan of röntgenfoto, kunnen helpen om de vergroeiing in kaart te brengen en de diagnose te bevestigen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Conservatieve behandeling: Begin met een conservatieve aanpak om de symptomen te verminderen. Dit omvat rust, eventuele pijnstillers (raadpleeg je huisarts), ijsapplicaties voor pijnverlichting, en fysiotherapie om de stijfheid en verminderde mobiliteit van de enkel- en voetgewrichten aan te pakken. Start daarnaast met oefeningen. Je kunt hierbij de hulp van een fysiotherapeut inschakelen of zelfstandig aan de slag gaan met ons trainingsschema op maat. Als je een behandelaar in jouw omgeving zoekt, gebruik dan onze BehandelaarWijzer om de juiste expert te vinden.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • Hometrainer
  • Zitfiets
  • Bosu bal, balans bord of balanskussen
• Schoenkeuze: Vermijd het dragen van smalle schoenen of hoge hakken. Kies in plaats daarvan voor stevige wandelschoenen met platte zolen, aangezien deze een betere optie zijn. Het overwegen van een consult bij een podotherapeut voor advies over voetstand en mogelijk op maat gemaakte inlegzolen is aan te bevelen.
• Steunzolen: Je kunt ook overwegen om zelf deze steunzolen te gebruiken voordat je een podotherapeut inschakelt, aangezien ze kunnen bijdragen aan het verminderen van zenuwirritatie en het verbeteren van het comfort bij tarsale coalitie.
• Chirurgische ingreep: Als de bovengenoemde behandelingen onvoldoende effect hebben of als de klachten ernstig zijn, kan een operatie worden overwogen. Deze operatie kan de vergroeiing verwijderen, wat de beweeglijkheid van de voorvoet herstelt en de pijn vermindert. In ernstige gevallen kan het gewricht volledig worden vastgezet, wat de pijn vermindert maar de voet stijver maakt. De revalidatie na een operatie duurt doorgaans 6 tot 8 weken, waarbij je aanvankelijk met elleboogkrukken, een rollator of een wandelstok loopt.
• Brace of tape: Na verloop van tijd kun je overwegen een brace of stabiliserende tape te gebruiken om de enkel/voet te ondersteunen. Het is belangrijk om oefeningen te starten in de eerste of tweede week na de operatie. Voor instructies over het zelf aanbrengen van stabiliserende tape, kun je onderaan deze pagina een videohandleiding vinden.
• Gezonde leefstijl en gewichtsbeheersing: Indien er sprake is van een ongezonde leefstijl en/of overgewicht, is gewichtsbeheersing een belangrijk aspect van het herstelproces. Het bereiken van een gezond gewicht kan de mobiliteit verbeteren en diverse voordelen bieden voor de algemene gezondheid. Klik [hier] voor meer informatie over dit onderwerp of maak gebruik van onze beschikbare e-learning.
• Optimale preventie: Kies schoenen met voldoende ondersteuning, integreer regelmatige rekoefeningen en versterkende oefeningen en overweeg het gebruik van speciale tape of een brace tijdens intensieve activiteiten. Een grondige warming-up is van groot belang.