Anterieur enkel impingement, inklemming aan de voorzijde van het enkelgewricht, anterior ankle impingement, footballer's ankle, anterior impingement syndrome

Samenvatting

• Klachtenbeschrijving: Anterieur enkel impingement is een aandoening waarbij structuren aan de voorzijde van het enkelgewricht bekneld kunnen raken, wat leidt tot pijn en beperkte mobiliteit in het enkelgebied.
• Ontstaanswijze: Overbelasting, sporten, verkeerd schoeisel, overgewicht, overpronatie (voet naar binnen kantelen), genetische aanleg, voorgeschiedenis van kuitspierblessures, en problemen in omliggende gewrichten.
• Symptomen: Hakpijn, drukpijn, pijn tijdens activiteiten, startpijn, ochtendpijn, pijn bij tenen staan, en mogelijke zwelling en lichte roodheid.
• Diagnose: Doorgaans wordt de diagnose gesteld op basis van aanwezige klachten en symptomen, soms met behulp van röntgen, MRI of echografie.
• (Zelf)behandeling en herstel: Relatieve rust, podotherapie, steunzolen, brace/tape, fysiotherapie, specifieke oefeningen, en soms een operatieve ingreep.

Beschrijving klachten

Anterieur enkel impingement is een aandoening waarbij structuren aan de voorzijde van het enkelgewricht, zoals het tibia (scheenbeen) en de talus (sprongbeen), bekneld kunnen raken, wat leidt tot pijn en beperkte mobiliteit in het enkelgebied. Deze beknelling kan verschillende oorzaken hebben, zoals osteofyten (uitstekende botfragmenten), verdikte ligamenten, het gewrichtskapsel, spieren en pezen. Het is essentieel om de specifieke oorzaak van deze beknelling vast te stellen om de juiste behandelingsmogelijkheden te overwegen, variërend van conservatieve benaderingen zoals fysiotherapie tot chirurgische ingrepen, afhankelijk van de ernst van de aandoening.

Enkelproblemen: Bot- en wekedelenbeknelling

• Synovium: In de enkel bevindt zich synovium, een slijmvlies dat gewrichtsvloeistof aanmaakt om het gewricht soepel te laten bewegen. Bij een anterieur enkel impingement kan het gewrichtskapsel of synovium geïrriteerd of ontstoken raken, wat leidt tot verdikking en mogelijk een inklemming veroorzaakt.
• Vormen van inklemming: Er zijn twee soorten inklemmingen te onderscheiden: een "bony impingement," veroorzaakt door een botuitsteeksel (meestal gevoeld aan de voor- en binnenzijde), en een "weke delen impingement," veroorzaakt door andere weefsels (meestal gevoeld aan de voor- en buitenzijde).

Ontstaanswijze

• Overbelasting: Overmatige stress op de enkel en voet leidt tot irritatie, ontsteking en verdikking van spieren, pezen en het gewrichtskapsel, wat kan resulteren in inklemming.
• Inversietrauma: Eerdere inversietrauma, waarbij de voet plotseling naar binnen kantelt, kan enkelgewrichtsschade veroorzaken en de vorming van een botuitsteeksel bevorderen, wat inklemming in het enkelgewricht kan veroorzaken.
• Voetstandsafwijkingen: Standsafwijkingen zoals platvoeten verhogen het risico op anterieur enkel impingement door extra druk uit te oefenen op specifieke delen van het enkelgewricht, wat inklemming bevordert.
• Enkelinstabiliteit: Een instabiel enkelgewricht vergroot het risico op anterieur enkel impingement door veranderingen in de gewrichtsanatomie, waardoor het enkelgewricht gevoeliger wordt voor inklemming.

Symptomen

• Aanhoudende enkelpijn: Chronische pijn in de enkel.
• Drukpijn voorzijde enkel: Pijn bij druk op het voorste gewrichtskapsel van de enkel (zie afbeelding bovenaan deze pagina).
• Enkelzwelling: Zwelling aan de voorzijde van de enkel.
• Beperkte enkelbeweging: Moeite met volledige enkelmobiliteit.
• Gewrichtskapselverdikking: Verdikking van het gewrichtskapsel.
• Verhoogd zwikrisico: Vergroot risico bij herhaaldelijk enkelverzwikkingen.

Diagnose

De diagnose is gebaseerd op een klinische beoordeling van klachten, symptomen en voorgeschiedenis, inclusief eerdere enkeltrauma's. Beeldvormende onderzoeken, zoals röntgenfoto's bij vermoeden van een botuitsteeksel en echografie voor het beoordelen van zwelling in het gewrichtskapsel, spieren of pezen, kunnen aanvullende informatie verschaffen.

(Zelf)behandeling en herstel

• Eerste stap in behandeling: Begin met een conservatieve, niet-operatieve benadering. Dit omvat relatieve rust en het ontlasten van de enkel. Overleg met je huisarts of specialist over eventuele pijnstillers of corticosteroïde injecties voor pijnverlichting.
• Brace en tape: Gebruik een brace of stabiliserende tape om de enkel te ondersteunen. Voor instructies over hoe je zelf tape kunt aanleggen, raadpleeg de video onderaan de pagina.
• Kies de juiste schoenen: Draag stevige, niet te smalle schoenen met een platte zool. Dit kan helpen om je voeten goed te isoleren en te beschermen tegen de kou.
• Overweeg een podotherapeut: Een consult bij een podotherapeut kan waardevol zijn. Ze kunnen je adviseren over de stand van je voeten, drukverdeling, mogelijke beenlengteverschillen en de optie van inlegzooltjes.
• Zelfzorg met steunzolen: Als je niet direct naar een podotherapeut wilt gaan, kun je overwegen om zelf steunzolen uit te proberen. Er zijn verschillende soorten steunzolen beschikbaar die de druk op je voeten kunnen verlichten en de juiste ondersteuning kunnen bieden.
• Fysiotherapie en oefeningen: Overweeg behandeling door een fysiotherapeut bij beperkte mobiliteit. Start met oefeningen binnen je pijngrens om de mobiliteit, stabiliteit, kracht en belastbaarheid van de enkel en voet te verbeteren. Je kunt hiervoor een fysiotherapeut raadplegen of gebruikmaken van een tainingsschema op maat als je zelfstandig wilt trainen. Als je een behandelaar in jouw omgeving zoekt, gebruik dan onze BehandelaarWijzer om de juiste expert te vinden.
• Optimaliseer je thuisworkout: Voor het beste resultaat tijdens je training thuis raden we de volgende oefenmaterialen aan: 
  • Hometrainer
  • Zitfiets
  • ​Bosu bal, balans bord of balanskussen
• Elektrostimulator: Gericht op het versterken van de enkelspieren om pijn te verlichten en de mobiliteit te verbeteren bij anterieur enkel impingement.
• Chirurgische ingreep bij "bony impingement": Als de klachten niet verbeteren bij een "bony impingement" (veroorzaakt door een botuitsteeksel), kan overwogen worden om het botuitsteeksel operatief te laten verwijderen. Het herstelproces duurt meestal 6 tot 8 weken, en je kunt tijdens de eerste 1-2 weken elleboogkrukken, een rollator of wandelstok  gebruiken voordat je de belastbaarheid geleidelijk opbouwt. Raadpleeg een fysiotherapeut of volg een tainingsschema op maat voor begeleiding.
• Een gezonde leefstijl en gewichtsbeheersing: Als ongezonde leefstijl en/of overgewicht een rol spelen, overweeg dan gewichtsverlies om de druk op gewrichten te verminderen en het herstel te vergemakkelijken. Behoud een gezonde leefstijl en overleg indien nodig met een zorgprofessional voor begeleiding. Lees verder over dit onderwerp [hier] of maak gebruik van de onderstaande e-learning.
• Optimale preventie: Kies schoenen met voldoende ondersteuning, integreer regelmatige rekoefeningen en versterkende oefeningen en overweeg het gebruik van speciale tape of een brace tijdens intensieve activiteiten. Een grondige warming-up is van groot belang.